‹ اندیشه های خام

دنیای هوش مصنوعی و بازار خبر

سه‌شنبه 08 فروردین 1402

از کجا شروع شد

از حدود ده سال پیش با خوندن خبری در مورد پروژه ی واتسون شرکت IBM به اخبار حوزه هوش مصنوعی علاقه مند شدم.
سیستم هوش مصنوعی واتسون تو سال 2011 توی مسابقات اطلاعات عمومی آمریکا برنده شد. 1
این سیستم که گفته میشد بیش از 128000 CPU متصل به هم داره و از نرم افزارDeep QA شرکت آی بی ام استفاده میکنه اونقدر جذاب بود که در موردش چند تا فیلم ببینم و چند تا مقاله بخونم.
سیستمی که می تونه یه گام فراتر از موتورهای جستجوی معمول بره و بجای اینکه وب سایت مرتبط با کلمات کلیدی شما رو براتون پیدا کنه، متن اون وب سایت یا منبع اطلاعاتی رو میخونه و جواب متناسب با پرسش شما رو بهتون میده. این کار از قبل به عنوان ترکیبی از سیستمهای پردازش زبان طبیعی و یادگیری ماشین و دیگر حوزه های هوش مصنوعی تو برنامه های تحقیقاتی وجود داشته ولی تا اون موقع سامانه ای که بتونه با این قدرت جواب گو باشه و تاجایی پیش بره که توی مسابقات تلوزیونی اطلاعات عمومی برنده بشه وجود نداشت و این در نوع خودش تا همین زمان هم که اخبار مربوط به ChatGPT و سیستم های هوش مصنوعی دیگه تو بورس هستند هم خیلی کار بزرگ و قابل توجهی هست.

Watson is an efficient analytical engine that pulls many sources of data together in real-time, discovers an insight, and deciphers a degree of confidence.

پیش از اون چی؟

البته پیش از اون شرکت IBM تو پروژه ی Deep Blue هم موفق شده بود. سال 1997 Deep Blue تونست برای اولین بار توی مسابقات شطرنج از قهرمان وقت شطرنج جهان گری کاسپارف پیروز بشه. تو شش دور مسابقه دو برد و سه تساوی و یک باخت در مقابل بهترین شطرنج باز جهان آورد و اسم خودش رو به عنوان اولین رباتی که از بشر بهتر محاسبه میکنه ( البته توی شطرنج به عنوان یک معیار برای انجام محاسبات پیچیده) ثبت کرد.
این موفقیت بعد از دهها سال تحقیق و توسعه در زمینه هوش مصنوعی به دست اومد.
از اون سالها تا الان دانشمندای این حوزه دارن روی پیشبرد هوش مصنوعی و علوم داده کار میکنن و روز به روز و با شتاب با ارائه الگوریتمها و روشهای جدید هم مسائل و مشکلات پیچیده تر رو حل میکنن و هم کاربردهای جدید و محصولات نو ارائه میدن.
از پردازش گفتار طبیعی و پردازش گویشها و لهجه های مختلف گرفته، تا پردازش تصویر و تا مباحث مربوط به شنوایی ماشین.

بازار خبر

این مقدمه و این توضیح پیش نیاز بود تا این نکته رو برای خودم و برای خوانندگان این مطلب بگم که

اول اینکه تو سطح کاربرای عادی که ما باشیم ChatGPT همون کاری رو میکنه که واتسون بیش از ده سال پیش انجام میداد
پیچیدگی الگوریتمها و حجم پایگاههای دانش به قدری زیاد هست که حتی با الگوریتمهای 15 سال پیش هم میشه قهرمان شطرنج جهان رو تو بازی شکست داد و این کار رو کردند و دیدیم و شنیدیم.
این همه غوغا و خبر در مورد ai و کاربردهای اون که این روزا شبکه های خبری رو پر کرده و همه جا صحبت از اون هست همش ربط مستقیم به پیشرفت دانش تو این زمینه نداره و جنبه ی تبلیغاتی و بازاریش خیلی خیلی زیاد هست.
البته گسترش شبکه های اجتماعی هم توی خبر رسانی و خبر پراکنی های مربوط به این حوزه بی تاثیر نبوده. چون مثلا سال 1997 که DeepBlue، گری کاسپارف رو شکست داد قدرت نفوذ شبکه های خبری به این اندازه نبود و اگر اون زمان هم چیزی به گستردگی تلگرام و اینستاگرام وجود داشت اخبار شرکت IBM هم به همین اندازه OpenAI و محصول پرچم دارش یعنی ChatGPT گسترش پیدا میکرد.

عیب می جمله بگفتی هنرش نیز بگوی

حافظ میگه :

عیب می جمله بگفتی هنرش نیز بگوی
نفی حکمت مکن از بهر دل عامی چند

خب حالا بپردازیم به پیشرفت های فعلی هوش مصنوعی و ابزار و امکاناتی که بوجود اومده و اهمیت و اولویت اونا.

پردازش زبان طبیعی

تو حوزه ی هوش مصنوعی یه شاخه هست به نام NLP که Natural Language Processing یا پزدازش زبان طبیعی معنی میشه. این شاخه روی زبان گفتاری و نوشتاری کار میکنه، یعنی یه جمله رو که میگری می تونه از نظر زبانی تحلیل کنه، واژه ها رو تفکیک کنه، حروف اضافه و حروف ربط رو تشخیص بده ، فعل، فاعل و مفعول جمله رو درک کنه و به مفهمه که مثلا این یک جمله ی دستوری هست با فعل فلان و حتی از روی اون جمله ی خبری جدید بسازه. متن های طولانی رو خلاصه کنه و مثلا شما میتونی بجای خوندن یک خبر چند صفحه ای اون خبر رو بده به یه سیستم NLP خلاصه ساز و دو پاراگراف خلاصه شده از اون رو بخونی.
یادم هست که دانشگاه فردوسی مشهد سالها پیش یه سامانه خلاصه ساز به نام ایجاز ساخته بود که خیلی خوب جواب میداد. بهتون پیشنهاد میدم که بهش سر بزنید و حتما یکم باهاش کار کنید.

ChatGPT

چت جی پی تی هم یه سامانه پردازش زبان طبیعی هست که بااستفاده از حجم بسیار زیادی از اطلاعات که در اختیار داره می تونه به سوالات شما پاسخ بده. این سیستم که یک ربات پاسخگو هست تو زمینه ها مختلف مثل یک شنونده مهربون صحبتهای شما رو میشنوه و باهاتون چت میکنه.
نگرانی هایی هم وجود داره که با پیشرفته شدن این ربات، انسانها اون رو به عنوان یک همدم و محرم راز انتخاب کنن و به اون علاقه و احساس پیدا کنن که مشکلات روحی و روانی بعدی اون میتونه عمیق باشه.
سرویس فعلی این سامانه رایگان هست و میتونید از اون استفاده کنید، فقط نکاتی هست برای کسایی که تو ایران زندگی میکنن . اول اینکه این ایران تو استفاده از سرویس به طور ناجوانمردانه ای تحریم هست.
این مشکل رو به سایت شکن میتونید حل کنید. شکن یه سرور داره که باتنظیم آی پی های اون در DNS خودتون به سایتها و سرویسهایی که ما رو تحریم کردن میتونید دسترسی داشته باشید. دوم اینکه تو فرآیند ثبت نام در ChatGPT از شما شماره تلفن می خواد که با کد تایید اس ام اس اجازه ادامه بهتون میده.
بنده با یه گوگل ساده از سایت محترم http://NumberLand.ir یه شماره خریدم و اون مرحله رو رد کردم. جا داره همینجا از عوامل و دست اندرکاران این سایت محترم کمال تشکر و قدر دانی رو بجا بیارم و در این ماه مبارک آرزوی قبول طاعات و عبادات همه بویژه عوامل نامبرلند رو دارم. امیدوارم که با این شرح کوتاه شما هم بتونید که با اون روبات کار کنید.

چه سایتهای دیگه ای هست

Github Copoilot
یه سرویس دیگه از شرکت OpenAI. این سرویس برای ما کد برنامه نویسی تولید میکنه. فقط کافیه بهش بفهمونید که ی میخواید. البته همون ChatGPT هم توانیی فوق العاده ای در تولید کد و برنامه نویسی داره ولی این سرویس به صورت ابزاری مستقل و کاربری تر می تونه به محیطهای دیگه ادغام بشه. مثلا پلاگین اون تون VS Code و یا محیطهای برنامه نویسی دیگه آماده ی استفاده هست.

DALL-E
این ابزار براتون نقاشی میکشه.
به dall-e گفتم که یه نقاشی رنگ روغن از یک مرد که داره آتش سوزی جنگل رو خاموش میکنه برام بکش. نتیجه شد این.

به نظرتون کیه؟ من که میگم سالار اسفندیاریه

اندیشه های خام درباره نرم افزار و دیگر چیزها، به قلم حمزه جوادی از شیراز. مرا در گیت هاب، دنبال کنید. با من در جیمیل با hjavadish در ارتباط باشید